Het is niet zo dat Hoog Sensitieve Personen (HSP’s) alleen echt gelukkig kunnen worden met een hsp als partner. Hsp’s zijn wel gemiddeld genomen ongelukkiger in hun relatie dan niet hsp’s. Dit heeft waarschijnlijk te maken met het feit dat hsp’s meer reflecteren over hoe een relatie verloopt of zou moeten verlopen. Ook speelt mee dat hsp’s minder snel een relatie verbreken omdat zij opzien tegen de enorme hoeveelheid overprikkeling die daarmee gepaard zal gaan. bron: E. Aron.

Relaties zijn niet persé gelukkiger als er minder verschillen zijn tussen beide partners. Er zijn immers altijd verschillen, ook bij twee hsp’s die samenleven. Belangrijker is dan ook in hoeverre jullie met de verschillen en elkaars grenzen weten om te gaan.

Veel conflicten in relaties hebben te maken met (voor)oordelen, irritaties en onbegrip over verschillen tussen beide. Het gaat hierbij om verschillen in temperament, in intelligentie, in sekse, in talenten, in energieniveau, en in gevoeligheid. Als je in staat bent om samen constructief en met respect met elkaars verschillen om te gaan, is de relatie stukken gelukkiger. Als partners blijven hangen in het stadium van verwijten, claimgedrag, en elkaar willen veranderen, is de relatie vaak ten dode opgeschreven.

Leven met verschillen, betekent ook dat er regelmatig conflicten ontstaan. Dat is zelfs normaal in een gezonde relatie. Veel hsp’s zijn slecht in het uitvechten van conflicten en vermijden daarom ruzie terwijl zij er wel onder lijden. Ze gaan immers confrontaties bij voorkeur uit de weg om de gigantische overprikkeling die daarbij onvermijdelijk is, te voorkomen. Tijdens ruzies raken hsp’s meestal snel erg overprikkeld zodat ze niet meer helder kunnen nadenken of voelen, en moeilijker uit hun woorden komen. Meestal beëindigen ze de ruzie om verdere overprikkeling te voorkomen i.p.v. omdat je het eens bent geworden. Hsp’s worden relatief snel emotioneel tijdens conflicten. Huilen is op zulke soort momenten echter vaak een gevolg van onmacht en frustratie en niet van kwetsbaarheid of verdriet.

In elke relatie ontstaan patronen van gedrag die telkens terugkeren. Aan de hand van hoe beide partners in elkaar zitten, slijten er vaste gewoonten in het gedrag. Conflicten worden dan telkens volgens hetzelfde stramien uitgevochten en het kan zijn dat je dan gewoon niet verder komt maar uit elkaar drijft. Kenmerken van dat soort patronen zijn terugtrekken, domineren, vermijden, verwijten, dwars zitten, schuld op zich nemen, etc. Dit leidt tot vereenzaming van elk. Het kan zijn dat je vast komt te zitten in zo’n destructief patroon en dan is het zaak om samen te werken om het patroon te doorbreken. Een hardnekkig en destructief patroon vernietigt op den duur de relatie.

Verschillende gevoeligheden

Voor hsp’s zijn verschillen in gevoeligheden tussen partners, een bron van veel dagelijkse conflictjes. Hoe laat je bijvoorbeeld naar huis gaat na een feestje, of je de TV of radio wel of niet aan wilt hebben en hoe hard, de soort en hoeveelheid activiteiten in vrije weekenden en vakanties, de mate van structuur in een dag, opruimen en schoonmaken, etc. Als gevoeligheid door (één van) beide partners met zwakheid wordt gelijkgesteld, is er vaak weinig begrip voor dit soort verschillen. Een behoefte aan ontprikkelen moet niet gezien worden als gebrek aan interesse in de partner of dat er geen behoefte is aan gezamenlijkheid. Ontprikkelen, bijkomen van overprikkeling, is voor hsp’s net zoiets als de behoefte aan eten en slapen: een noodzakelijkheid waaraan eerst moet worden voldaan eer dat er ruimte is voor andere dingen.

Het is belangrijk dat partners met de verschillen in gevoeligheid (en energieniveau) op een net zo pragmatische manier omgaan als met verschillen in sekse en intelligentie. Als je beiden accepteert dat je hierin verschilt en dat het iets is wat nu eenmaal bij jullie hoort, kunnen jullie elkaar hierin de ruimte geven die nodig is. Met respect voor elkaars verschillen.

Gezonde relatie

In een gezonde relatie is zowel plaats voor het `wij` als voor het ´ik´ van beide partners afzonderlijk. Het is niet zo dat er geen “ik” meer mag zijn en alleen maar “wij”, wat je soms hoort. Elke partner heeft eigen ruimte nodig binnen de relatie. Meningsverschillen horen bij relaties maar horen op basis van gelijkwaardigheid te worden opgelost met respect voor ieders mening. Je leunt op elkaar als het nodig is en dat wisselt elkaar af. Als de verhoudingen scheef zijn en de ene partner voornamelijk op andere leunt, ontstaat een afhankelijkheid (meestal met claimgedrag) die niet gezond is voor beide. Het hoort bij een goede relatie dat je elkaar steunt en helpt maar als dit structureel en/of eenzijdig gebeurt, dan geeft dit op termijn problemen binnen de relatie. Je bent niet verantwoordelijk voor het welzijn van je partner en je hebt ook niet het recht te eisen van je partner dat hij ten alle tijden jouw welzijn verbetert. Elkaar steunen waar je kunt en geven wat je wilt geven. Steun en aandacht eis je niet maar krijg je!

Vooroordelen

Een belangrijke bron van conflict, zit in de projectie van vooroordelen. In plaats van te informeren hoe je partner ergens over denkt of voelt, gebruik je je eigen vooroordelen en ga je denken voor je partner. Het gaat hierbij om vooroordelen over sekse, over cultuur, over afkomst en natuurlijk over gevoeligheid. Het is nuttig als je weet wat je kunt verwachten en wat er van jou verwacht wordt, maar het is niet verstandig dit toe te passen in je meest intieme relaties. Als je gaat denken voor een ander, sluipen er meestal negatieve conclusies en onrealistische denkbeelden binnen. Afgezien nog van het feit dat je het vaker fout hebt dan goed (zelfs voor hsp’s), vinden mensen het heel vervelend als je dat doet. Ze kunnen immers zichzelf niet verweren tegen hersenspinsels waarvan zij geen weet hebben! Doe het dus niet, check bij je partner wat er in hem of haar omgaat.

Partnerkeuze

Hsp’s kiezen gemiddeld even vaak voor een hsp als partner als voor een niet hsp. Volgens onderzoek van E. Aron, speelt hoog sensitiviteit in ongeveer 1 op de 3 relaties maar wordt er relatief weinig aandacht aan besteed in media en (relatie)psychologie. Als hsp’s eenmaal een partner hebben gevonden, zijn zij meestal erg trouw (soms zelfs tegen beter weten in) en zetten zij zich voor 100% in voor het succes van de relatie.

Bij het vinden van een partner, hebben hsp’s voor en nadelen. Omdat hsp’s sneller geprikkeld zijn, worden zij sneller verliefd en beleven zij die verliefdheid intenser dan niet hsp’s. Een nadeel kan echter zijn dat hsp’s door de verliefdheid zo overprikkeld raken dat het hen niet meer lukt contact te maken of te behouden met de persoon waarop ze verliefd zijn. Overprikkeling kan henzelf en hun potentiële partner afschrikken doordat ze te emotioneel worden of te snel intensief contact willen. Vooral bij hsp mannen staat dit nogal eens het vinden van een partner in de weg. Mannen willen immers geen watje gevonden worden. Hsp’s kunnen zich daarom beter voorbereiden en bedenken wat ze willen zeggen, dan komen ze uiteindelijk juist spontaner over.

In het begin van een relatie, als je nog hevig verliefd bent, vervagen tijdelijk de grenzen tussen jou en je partner. Voor hsp´s is dit aan de ene kant fijn (diep contact), maar ook potentieel overprikkelend als je naast je eigen emoties en gevoelens ook die van de ander zo bewust meemaakt. Dit is in het begin allemaal prima, maar als een relatie op de langere termijn gezond wil blijven, is het belangrijk dat elke partner zijn eigenheid terugvindt zodat beiden zichzelf kunnen zijn binnen de relatie. Dit proces, wat komt na de verliefdheid, wordt door hsp´s vaak opgemerkt en aangezien voor tekenen dat de relatie mis gaat. Het helpt als je je bewust bent van de noodzaak van dit proces.

Combinatie hsp met niet hsp

Zoals gezegd hebben hsp’s in ca. de helft van de gevallen een niet-hsp als partner. Het heeft voordelen om niet beide zo gevoelig te zijn. Je kunt elkaar dan juist aanvullen. Zo heb je immers samen meer en bredere talenten zodat je flexibeler kunt zijn en samen meer kunt bereiken. Door de verschillen leer je meestal meer over jezelf, leer je beter voor jezelf op te komen. Dingen waarvan je de vruchten draagt ook in relaties met andere mensen in je dagelijkse leven. Vaak beïnvloeden de partners elkaar positief. De hsp wordt minder angstig omdat hij/zij zich gesteund voelt en omdat de niet hsp hem/haar met dingen in aanraking brengt die hij/zij anders nooit zou durven. De niet hsp leert om empathischer te zijn en dat heeft ook buitenshuis veel voordelen. De hsp heeft een sterke en stabiele thuisbasis om op terug te vallen en de niet-hsp heeft iemand die hem/haar goed begrijpt en emotioneel steunt.

Combinatie hsp met een hsp

Het heeft absoluut voordelen als je beide hsp bent. Jullie begrijpen elkaar vaak al zonder iets te zeggen en weten precies wat de ander nodig heeft. Jullie delen de behoefte aan rust en regelmaat en hoeven daarvoor geen strijd te leveren. Jullie voelen je op een heel diep niveau met elkaar verbonden en hebben beide een positiever zelfbeeld.

Er zijn echter ook een paar grote valkuilen. Omdat beide partners de neiging hebben conflicten uit de weg te gaan (overprikkelend), worden er veel dingen nooit uitgesproken. Als er dan toch een conflict ontstaat, zijn jullie vaak beide door overprikkeling niet in staat dit op een volwassenen manier uit te praten. Een andere punt is dat hsp’s soms teveel in elkaar verstrengeld blijven na de eerste periode tijdens de verliefdheid. Er is a.h.w. teveel `wij` en te weinig `ik´ en er zijn geen duidelijke grenzen tussen de partners. Dit betekent dat je niet meer uit elkaar kunt rafelen wat van jouzelf is en wat van de ander en je elkaar sterk beïnvloedt, positief of negatief. Het onderbewustzijn zal zich vroeg of laat hiertegen gaan verzetten en er ontstaan irritaties.

Kennis over hoog sensitiviteit

Als hsp in een relatie is het goed meer te weten over je eigenschap. Je zult je eigen behoeften eerder doorzien en je zult je ook beter kunnen weren en verwoorden in je relatie.

Voor een gemengde relatie is het goed als ook de niet-hsp partner zich verdiept in wat hsp-zijn inhoudt. Hierdoor ontstaat begrip en lukt het veel beter met de verschillen om te gaan. Veel niet-hsp partners voelen zich bedreigd of bekeken door hun partner en krijgen het gevoel de inferieure partner te zijn. Omgekeerd voelt de hsp zich vaak ook inferieur vanwege zijn/haar gevoeligheid als zwakheid. Onbegrip, onwetendheid en vooroordelen kunnen de onderlinge relatie grondig verpesten en meestal verdwijnt dit als sneeuw onder de zon als beide meer weten over hoog sensitiviteit. De niet-hsp ontdekt waarschijnlijk hierdoor ook dingen over zichzelf waarin hij/zij juist waardevol en nodig is in de relatie.

Ook voor relaties tussen twee hsp’s is het van belang meer over de eigenschap te weten. Omdat er naast jullie overeenkomsten ook veel verschillen zijn in gevoeligheid. Ook hier, of juist hier, ligt projectie op de loer. Je voelt zoveel aan van de ander maar vergeet dat je dit, zeker in conflicten, door je eigen bril bekijkt, en die is niet altijd vrij van vooroordelen. Je bent niet hetzelfde en voelt en denkt ook niet hetzelfde.

Werken aan je relatie

Voor relaties met hsp’s is het van doorslaggevend belang om te kunnen gaan met de gevoeligheid en de verschillen in gevoeligheid tussen beide partners. Dit gaat meestal niet vanzelf. Kennis over hooggevoeligheid is hierbij erg handig. Een aspect wat vaak nodig is om te leren, is constructief ruziemaken. Ook, of misschien juist, in een relatie met twee hsp’s kan dit heel zinvol zijn.

Als er sprake is van hardnekkige destructieve patronen, is het misschien nodig om externe hulp in te roepen om je relatie weer vlot te trekken. Bij het vinden van een therapeut, is het van belang dat diegene aandacht heeft voor gevoeligheid en de invloed daarvan op jullie relatie. Het heeft geen zin om in therapie te gaan om de hsp-partner te gaan leren om ongevoeliger te zijn en/of de niet-hsp om gevoeliger te zijn. Gevoeligheid is immers aangeboren. Meer kans van slagen heeft het om te gaan proberen praktische oplossingen te vinden om met jullie verschillen om te gaan en wederzijds begrip en respect te herstellen. De patronen die tussen jullie ontstaan zijn, zullen moeten worden ontrafeld en er moeten stappen gezet worden ze te doorbreken. Daar kan een therapeut bij helpen, alsook jullie leren hoe je constructief ruzie kunt maken.